Ομια από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα περισσότερα κράτη μέλη της Ένωσης Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) –εκτός από εκείνα όπως η Καμπότζη και η Μιανμάρ που μοιράζονται στενούς δεσμούς με την Κίνα–, από την επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ, βαδίζει σε τεντωμένο σκοινί μεταξύ των δύο χωρών. Ενώ ο πρωθυπουργός της Σιγκαπούρης Lee Hsien Loong έχει επανειλημμένα επισήμαναν ότι δεν θέλουν να επιλέξουν μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ, ηγέτες άλλων χωρών της ASEAN έχουν επίσης διατυπώσει ένα παρόμοιο επιχείρημα. Ο πρωθυπουργός της Μαλαισίας Ανουάρ Ιμπραήμ μετά την ανάληψη της θέσης του πρωθυπουργού είπε ότι ενώ η Μαλαισία έπρεπε να εργαστεί για την ενίσχυση των δεσμών με την ΗΠΑ, Ευρώπη, Ινδία και η Ένωση Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN), η σχέση με την Κίνα είναι ‚κεντρικός‘. Είπε Ο Ιμπραήμ: «Η Κίνα είναι ένας σημαντικός γείτονας, φυσικά είναι προτεραιότητα η ενίσχυση των διμερών σχέσεων με την Κίνα, του εμπορίου, των επενδύσεων και του πολιτισμού».
Μια άλλη πρόκληση για την ASEAN ήταν να διασφαλίσει ότι το περιφερειακό μπλοκ δεν θα διαιρεθεί μεταξύ χωρών που υποστηρίζουν την Κίνα και άλλων που υποστηρίζουν τις ΗΠΑ. Σχολιάζοντας τη στρατηγική Ινδο-Ειρηνικού, ο Lee Hsien Loong κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο διάλογο Shangri La το 2019 είπε ότι μια τέτοια όραμα ήταν ευπρόσδεκτο εφόσον δεν το έκανε: «Δημιουργήστε ανταγωνιστικά μπλοκ, εμβαθύνετε τις ρήξεις ή αναγκάστε τις χώρες να πάρουν πλευρά».
Υπάρχει ένας αυξανόμενος σκεπτικισμός σχετικά με Η επιθετική συμπεριφορά της Κίνας στην Ασία και υπήρξαν διαφορές σχετικά με το θέμα της Θάλασσας της Νότιας Κίνας. Το 2019, η ASEAN αποκάλυψε επίσης το δικό της όραμα για τον Ινδο-Ειρηνικό, το οποίο κάνει αναφορές στον σεβασμό της κυριαρχίας και ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ μέσω ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών και η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Ταυτόχρονα, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί το γεγονός ότι οι χώρες της ASEAN μοιράζονται στενούς οικονομικούς δεσμούς με την Κίνα. Μόνο πρόσφατα, για παράδειγμα, η Ινδονησία και η Κίνα συμφώνησαν να ξοδέψουν επιπλέον 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια σε ένα σιδηροδρομικό έργο υψηλής ταχύτητας που συνδέει το Μπαντούνγκ και την Τζακάρτα. Πρόεδρος Φιλιππίνων „τείχοςΟ Ρομουαλντέζ ο Μάρκος Jr. κατά τη διάρκεια της Ιαπωνίας του επίσκεψη υπέγραψε σημαντικές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένης μιας μέσω της οποίας τα ιαπωνικά στρατεύματα θα μπορούσαν να συμμετάσχουν σε ανθρωπιστικές ασκήσεις στο Φιλιππίνες. Αυτό θεωρείται ως πρόδρομος για ισχυρότερους αμυντικούς δεσμούς μεταξύ Μανίλα και Τόκιο.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, κατά την επίσκεψη του υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ, Λόιντ Όστιν, στις Φιλιππίνες, ο τελευταίος είχε υπογράψει συμφωνία με τις ΗΠΑ για την παροχή πρόσβασης σε τέσσερις ακόμη στρατιωτικές βάσεις στις Φιλιππίνες στο πλαίσιο του Ενισχυμένη αμυντική συνεργασία Συμφωνία (EDCA) — η οποία υπογράφηκε μεταξύ των δύο χωρών το 2014. Ο Υπουργός Άμυνας χαρακτήρισε την υπογραφή αυτής της συμφωνίας ως ‚Μεγάλο θέμα‘. Ο Μάρκος ήταν προσεκτικός για να στείλει ένα μήνυμα ότι καμία από τις συμφωνίες ασφαλείας, που υπογράφηκαν με την Ιαπωνία ή τις ΗΠΑ, δεν στοχεύει την Κίνα. Είπε ο Πρόεδρος Φιλιππίνων: «Καμία από αυτές τις ενέργειες δεν στρέφεται κατά της Κίνας».
Ο Μάρκος μπόρεσε να αντλήσει επενδυτικές δεσμεύσεις κατά τη διάρκεια των επισκέψεών του σε μεγάλο βαθμό 20 δισεκατομμύρια δολάρια σε χώρες εκτός της Κίνας. Κατά την επίσκεψή του στην Κίνα τον Ιανουάριο του 2023, ο Πρόεδρος των Φιλιππίνων κατάφερε να εξασφαλίσει δεσμεύσεις 23 δισεκατομμύρια δολάρια. Θα ήταν επίσης σκόπιμο να επισημανθεί ότι το Πεκίνο είναι το μεγαλύτερο της Μανίλα εμπορικός εταίρος και τα τελευταία χρόνια οι οικονομικές σχέσεις με την Κίνα έχουν αυξηθεί κατά τη διάρκεια της Προεδρίας του Rodrigo Duterte.
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, οι χώρες της ASEAN ανησυχούν για την ολοένα και πιο επιθετική εξωτερική πολιτική της Κίνας, υπό τον Σι Τζινπίνγκ, πολλές από αυτές, ωστόσο, δεν επικρίνουν ευθέως την Κίνα. Αν και οι χώρες της ASEAN έχουν αρχίσει να συνεργάζονται στενά με τις ΗΠΑ για τη στρατηγική Ινδο-Ειρηνικού, υπάρχει μια καταγγελία ότι ο Ελεύθερος και Ανοιχτός Ινδο-Ειρηνικός στερείται ένα σαφές οικονομικό όραμα. Ενώ επτά χώρες ASEAN – Μπρουνέι, Ινδονησία, Μαλαισία, Φιλιππίνες, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη και Βιετνάμ έχουν υπογράψει το Οικονομικό Πλαίσιο Ινδο-Ειρηνικού (IPEF). ASEAN χώρες αναζητούν μεγαλύτερη πρόσβαση στην αγορά των ΗΠΑ.
Εδώ θα ήταν σκόπιμο να επισημανθεί ότι, ενώ οι δεσμοί Κίνας-ΗΠΑ αποτελούν προκλήσεις για τις χώρες του ASEAN, πολλές χώρες προσπάθησαν να το αξιοποιήσουν. Πρώτον, πολλές αμερικανικές εταιρείες συμπεριλαμβανομένων μήλο έχουν μεταφέρει την παραγωγή στις χώρες της ASEAN – με προτιμώμενο προορισμό το Βιετνάμ, αν και πολλοί έχουν μετατοπιστεί σε άλλες χώρες της ASEAN, συμπεριλαμβανομένης της Ταϊλάνδης και της Μαλαισίας.
Θα ήταν σκόπιμο να επισημανθεί ότι η Σιγκαπούρη είναι seeking να αντλήσει επενδύσεις σε συναρμολόγηση ημιαγωγών και σχεδιασμό ολοκληρωμένων κυκλωμάτων εν μέσω του αυξανόμενου χάσματος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας σχετικά με το εμπόριο και την τεχνολογία. Πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικής Ανάπτυξης της Σιγκαπούρης (EDB) Beh Swan Gin είπε ότι ο νόμος για τα CHIPS and Science (2022) της κυβέρνησης Μπάιντεν είναι μια «μυϊκή πολιτική» και «έχει κάνει σίγουρα πιο εντατικό τον ανταγωνισμό για επενδύσεις και σίγουρα για το είδος των επενδύσεων που στοχεύει σήμερα και η Σιγκαπούρη».
Δεύτερον, οι ΗΠΑ έχουν αρχίσει να ενδιαφέρονται περισσότερο για την ASEAN. Ενώ εστιάζει στη συνιστώσα της ασφάλειας, είναι πιθανό να ενισχύσει περαιτέρω τους οικονομικούς δεσμούς με την περιοχή υπό την ομπρέλα της στρατηγικής Ινδο-Ειρηνικού.
Η πτώση στις σχέσεις Κίνας-ΗΠΑ θέτει πολυάριθμες προκλήσεις για την περιοχή ASEAN, ωστόσο, πολλά θα εξαρτηθούν από τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη ASEAN θα αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις. Ενώ στον τομέα της ασφάλειας, οι περισσότερες χώρες της ASEAN είναι πιθανό να ενισχύσουν τους δεσμούς τους με τις ΗΠΑ, θα επιδιώξουν επίσης να επωφεληθούν από τους ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς τόσο με την Ουάσιγκτον όσο και με το Πεκίνο.
[Thuận Tiện Nguyễn, via Pixabay]
Οι απόψεις και οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι αυτές του συγγραφέα.
Ο Tridivesh Singh Maini είναι αναλυτής με έδρα το Νέο Δελχί που ενδιαφέρεται για τις συνδέσεις Punjab-Punjab καθώς και για τις Μελέτες Διαμερισμού. Maini συν-συγγραφέας «Humanity Amidst Insanity: Hope Under and After the Indo-Pak Partition» (Νέο Δελχί: UBSPD, 2008) με τους Tahir Malik και Ali Farooq Malik. Μπορείτε να τον προσεγγίσετε στο [email protected]
