ΠΤο κανάλι anama είναι μια διεθνής πλωτή οδός που συνδέει τον Ειρηνικό Ωκεανό με την Καραϊβική Θάλασσα [by default the Atlantic Ocean]. Ένας σημαντικός κόμβος υλικοτεχνικής υποστήριξης, σχετικά με 3,5% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου διεξάγεται μέσω αυτού κάθε χρόνο. Ένας βασικός παγκόσμιος εμπορικός σύνδεσμος, μια εκτίμηση πάνω από 270 δισεκατομμύρια δολάρια αξίας φορτίου διασχίζει τη Διώρυγα κάθε χρόνο – εξυπηρετώντας πάνω από 140 θαλάσσιες διαδρομές σε περισσότερες από 80 χώρες.
Χάρη στον έλεγχο ενός αιώνα από τις ΗΠΑ και τη συνεχιζόμενη ηγεμονία τους σε αυτό το κομμάτι στρατηγικής ακίνητης περιουσίας, δεν έχει δει ποτέ κανένα Περιστατικό σαν το Σουέζ πάνω από το Κανάλι. Ωστόσο, αυτή η μακρά κανονικότητα κινδυνεύει να σπάσει, εάν ένα μακρινό καθεστώς αποφασίσει να λασπώσει αυτή την κρίσιμη υδάτινη οδό.
Αυτή τη στιγμή δύο ιρανικά πολεμικά πλοία κατευθύνονται προς τη Διώρυγα. Ένα σύνηθες φαινόμενο μπορεί να σκεφτεί κανείς. Ωστόσο, πλέουν προς αυτήν με έναν συγκεκριμένο σκοπό που επικυρώνεται από το κράτος: να ιδρύσουν τον στρατό του Ιράν παρουσία στην περιοχή.
Από τη Μέση Ανατολή, τη σημερινή γεωγραφική θέση του Ιράν, την περιοχή της Λατινικής Αμερικής μοιάζει λίγο άγνωστη γη. Σύμφωνα με τον ανιχνευτή παγκόσμιων συντεταγμένων Γεοδάτοςη απόσταση μεταξύ του Ιράν και της Διώρυγας του Παναμά είναι 13.246 χλμ. Επιπλέον, απαιτεί από τα ιρανικά σκάφη να διασχίσουν δύο ωκεανούς για να φτάσουν στο κανάλι του Παναμά. Επιπλέον, σε αντίθεση με πολλές παλιές ευρωπαϊκές αποικιακές δυνάμεις, το Ιράν δεν έχει δεσμούς με την περιοχή γύρω από τη Διώρυγα. Πολιτιστικά, επίσης, το Ιράν και η Λατινική Αμερική είναι πόλοι χώρια – ο ένας είναι ισλαμικός και ο άλλος κυρίως Ρωμαιοκαθολικός στη θρησκευτική πειθώ με την επικράτηση των ρομανικών γλωσσών.
Εκ πρώτης όψεως, αξίζει να ρωτήσουμε γιατί το Ιράν είναι τόσο πρόθυμο να δημιουργήσει το στρατιωτικό του αποτύπωμα στη Διώρυγα του Παναμά; Τι επιδιώκει να πετύχει μέσα από αυτόν τον σύγχρονο ναυτικό τυχοδιωκτισμό; Το πιο σημαντικό, ποιο είναι το κοινό στο οποίο απευθύνεται;
Υπάρχουν πολλά αλληλένδετα σκέλη σχετικά με την περίεργη ναυτική ανάπτυξη του Ιράν σε ξένα ύδατα. Η επιδρομή δεν είναι παρά ένα έργο ματαιοδοξίας. Στον πυρήνα του είναι η βαθιά επιθυμία της Τεχεράνης να ληφθεί σοβαρά υπόψη από τη διεθνή κοινότητα. Εάν η επιδίωξη στρατιωτικής παρουσίας σε μια πολιτική διεθνή πλωτή οδό θεωρείται πολεμική πράξη, η Τεχεράνη το έχει σκεφτεί πολύ και σκληρά. Κατά συνέπεια, οι εχθρικές του προθέσεις καλλιεργούνται και όχι παρορμητικές. Διεθνώς απομονωμένο και ένα έθνος που μάχεται με μια εσωτερική εξέγερση των πολιτών, όπως φαίνεται, το καθεστώς επιδιώκει να κερδίσει κάποια στρατηγική δυναμική μέσω του ναυτικού του βόλου στα ύδατα της Λατινικής Αμερικής.
Ιθαγενής Ικανότητα
Σε μια ανταγωνιστική πολυπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων, η πραγματική πολεμική ισχύς ενός έθνους υπολογίζεται με βάση την ικανότητα άμυνας των ιθαγενών αυτού του έθνους – να παράγει οπλισμό καθώς και να τα αναπτύσσει μέσω του δικού του στρατιωτικού ανθρώπινου δυναμικού. Μετά την ισλαμική επανάσταση του 1979, το Ιράν δημιούργησε έξυπνα ένα πολύ αποτελεσματικό στρατιωτικό κατεστημένο. Αυτό που του έλειπε όλα αυτά τα χρόνια ήταν το προηγμένο υλικό αιχμής για να το συνοδεύσει. Δεκαετίες ακρωτηριαστικών οικονομικών κυρώσεων της Δύσης την εμπόδισαν να συνδυάσει το αποτελεσματικό στρατιωτικό της δυναμικό με οπλοστάσια τελευταίας τεχνολογίας. Το περίεργο αποτέλεσμα των δυτικών κυρώσεων ήταν ότι, αντί να λυγίσει κάτω από τα ένοπλα εμπάργκο, η χώρα έστρεψε την προσοχή της στην ανάπτυξη της εγχώριας στρατιωτικής ικανότητας παραγωγής.
Οι ναυτικές επιδρομές της Τεχεράνης στην περιοχή της Λατινικής Αμερικής έρχονται στο βάθος του στρατιωτικού κατεστημένου, συγχαίροντας τα επιτεύγματά του. Για να τρίψω το μήνυμα στο σπίτι, Ο αντιναύαρχος Hamzeh Ali Kaviani, τόνισε ότι τα ιρανικά πολεμικά πλοία που πλέουν στα ύδατα της Λατινικής Αμερικής είναι μια μαρτυρία της στρατιωτικής ισχύος της χώρας «που αυξάνει μέρα με τη μέρα, παρά την πίεση κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας τα τελευταία 43 χρόνια».
Τα δύο πολεμικά πλοία που πλέουν προς το κανάλι του Παναμά, το αντιτορπιλικό Dana κατηγορίας Mowj και το πλοίο επιμελητείας Makran είναι εγχώριας κατασκευής και εξοπλισμένος με μερικά απαραίτητα αυτοσχέδια οπλοστάσια όπως πύραυλοι κρουζ κατά πλοίων, ναυτικά κανόνια και τορπίλες.
Η Τεχεράνη δεν έχει κρύψει τις φιλοδοξίες της για υπερδύναμη στην πίσω αυλή του αρχέγονου εχθρού της, των Ηνωμένων Πολιτειών. Αν μη τι άλλο, έχει καυχηθεί με χαρά για τους μακροπρόθεσμους στόχους και τις φιλοδοξίες της στην περιοχή. Η παρουσία του ιρανικού ναυτικού στη Λατινική Αμερική είναι στοχευμένη. Σε μια ξεκάθαρα διατυπωμένη δήλωση, η οποία μπορεί να διαβαστεί ως πρόκληση, η Τεχεράνη ισχυρίστηκε ρητά ότι «η απόβαση των ναυτικών της πλοίων προς τη Διώρυγα του Παναμά επιδιώκει να εγκαθιδρύω [Iran’s] στρατιωτική παρουσία„εκεί.
Κακό Αμερική!
Το ερώτημα τι είναι αυτό για τη Λατινική Αμερική στο πλαίσιο του ιρανικού στρατιωτικού τυχοδιωκτισμού στην περιοχή φαίνεται μεγάλο σε αυτή τη συζήτηση. Υπάρχει μια ξεκάθαρη ιδεολογική εξήγηση σε όλα αυτά. Με την ήπειρο να κατακλύζεται σιγά-σιγά από το δεύτερο κύμα κόκκινης παλίρροιας που έχει δει πολλά καθεστώτα αριστεράς του κέντρου να αναλαμβάνουν την εξουσία με ομολογημένο αντιαμερικανισμό, οι ιρανικές εισβολές στα ύδατα της Λατινικής Αμερικής μπορούν να θεωρηθούν ως μια φυσική οργανική εξέλιξη. Με επικεφαλής τις αριστερές κυβερνήσεις, η Νικαράγουα, η Βενεζουέλα, η Βραζιλία και πιο πρόσφατα η στεριανή Βολιβία, μοιράζονται την κοινή τους αποστροφή προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Έχοντας επίγνωση αυτής της εξέλιξης, η Τεχεράνη υπήρξε πολύ προορατική στην καλλιέργεια, καθώς και στην εμβάθυνση των δεσμών με αυτά τα αντιαμερικανικά καθεστώτα. Κατά συνέπεια, τα ιρανικά πολεμικά πλοία που επιβαίνουν στα ύδατα της Λατινικής Αμερικής διευκολύνονται από τη σύλληψη του εχθρού του εχθρού μου είναι η δυναμική του φίλου μου.
Πέρα από αυτό το αφηρημένο μίσος, υπάρχουν ορισμένες ξεκάθαρες εξελίξεις σε ολόκληρη την ήπειρο που πρέπει να ληφθούν υπόψη όταν πρόκειται για τη θέση του Ιράν στη Λατινική Αμερική. Το ιρανικό οικονομικό, στρατηγικό, πολιτιστικό αποτύπωμα στην περιοχή είναι σημαντικό. Για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους, τον Ιούνιο του 2020 η Βενεζουέλα και το Ιράν υπέγραψαν Συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας 20 ετών που εδραίωσε περαιτέρω τους οικονομικούς δεσμούς τους. Υπήρξε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας μεταξύ της κεντροαμερικανικής δημοκρατίας της Νικαράγουας και της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν υπογεγραμμένος από τον Υπουργό Εξωτερικών τους τον Δεκέμβριο του 2002.
Σύμφωνα με διάφορες υπηρεσίες πληροφοριών, οι μαχητές της Χεζμπολάχ που υποστηρίζονται από το Ιράν καθιερωμένος ισχυρή παρουσία στα κακά απρόσιτα σύνορα μεταξύ Βραζιλίας, Παραγουάης και Αργεντινής. Στόχος τους: να προωθήσουν αντιαμερικανικά δίκτυα εγκλήματος-τρομοκρατίας και να στοχεύσουν ιδρύματα και άτομα που προωθούν τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ.
Στο διπλωματικό μέτωπο ήπιας δύναμης, ο αντιπρόεδρος του Ιράν Μοχάμαντ Χοσεϊνί ήταν προσκεκλημένος στην ορκωμοσία του Προέδρου της Κολομβίας Γκουστάβο Πέτρο – ένθερμου επικριτή των ΗΠΑ. Αν και δεν έχουν υπογράψει καμία συναισθηματικά φορτισμένη συνθήκη με την Τεχεράνη, όπως οι ομολόγους τους από τη Βενεζουέλα και τη Νικαράγουα, οι κορυφαίοι διπλωμάτες της Βραζιλίας και της Βολιβίας, έχουν εκφράσει ωστόσο θαυμασμό για το Ιράν και την ανάγκη οι αντίστοιχες χώρες τους να δημιουργήσουν ισχυρότερους οικονομικούς και πολιτικούς δεσμούς.
Η δυναμική του δεσμού Μπραζίλια-Τεχεράνης στο παρελθόν έχει επηρεαστεί βαθιά από ιδεολογική μπομπονιέρα μεταξύ του σημερινού προέδρου της Βραζιλίας Luiz Inacio Lula da Silva και του πρώην Ιρανού ομολόγου του Mahmoud Ahmadinejad. Με τον Λούλα ξανά στην εξουσία, η διάθεση στην Τεχεράνη είναι ανεβασμένη. Το γεγονός ότι ο στολίσκος του ιρανικού ναυτικού είχε ελλιμενιστεί στο λιμάνι του Ρίο ντε Τζανέιρο, πριν από την απόπλου στη Διώρυγα του Παναμά, αποτελεί μαρτυρία αυτής της αναθέρμανσης των δεσμών μεταξύ Βραζιλίας και Ιράν.
Πέρα από τον καταγάλανο ορίζοντα
Σε ακατέργαστους συγκριτικούς όρους, η τρέχουσα ναυτική ικανότητα στρατιωτικής εμπλοκής του Ιράν στην περιοχή της Διώρυγας του Παναμά έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών [assuming that is the intended goal of Teheran], είναι ασήμαντο και σχεδόν ασήμαντο. Ο σημερινός στολίσκος του που αποτελείται από ένα αντιτορπιλικό και ένα πλοίο διοικητικής μέριμνας δεν ταιριάζει με το πανίσχυρο αμερικανικό ναυτικό που σταθμεύει στην περιοχή 4ου στόλο — σε περίπτωση θαλάσσιας αναμέτρησης. Ενώ μια πράξη περιφρόνησης κατά της ηγεμονίας των ΗΠΑ – που χτίστηκε γύρω από το αιωνόβιο Δόγμα Μονρό – η εισβολή της Τεχεράνης στην περιοχή είναι μια δήλωση. Μιλάει για τη χώρα „ικανότητα οικοδόμησης στρατιωτικής παρουσίας σε κοντινή απόσταση από το αμερικανικό έδαφος». Ομοίως, είναι μια διακήρυξη του Η Τεχεράνη ενηλικιώνεται.
Ενώ πλέει στα ύδατα που κυριαρχούν οι ΗΠΑ με τα πυροβόλα του, είναι επίσης μια μαρτυρία της άρνησης του Ιράν να παραμείνει αιώνιος παρίας. Έχοντας αρνηθεί μια καρέκλα στο ψηλό τραπέζι της διεθνούς πολιτικής για δεκαετίες, η Τεχεράνη τώρα επιδιώκει να εισχωρήσει σε αυτή τη συγκέντρωση. ο δήλωση του διοικητή του Πολεμικού Ναυτικού του Ιράν, Αντιναύαρχου Shahram Irani ότι «η [Iranian] Τα σχέδια του ναυτικού για τη Διώρυγα του Παναμά είχαν σκοπό να «ενδυναμώσουν τη θαλάσσια παρουσία μας στα διεθνή ύδατα» καθιστούν αυτή την πρόθεση απολύτως προφανή.
Με την εισβολή της Κίνας στον κυρίαρχο εναέριο χώρο της με τα κατασκοπευτικά μπαλόνια τους, έναν αιμορραγικό έμμεσο πόλεμο με τη Ρωσία στην Ουκρανία, το τελευταίο πράγμα που θέλει το στρατιωτικό κατεστημένο στις ΗΠΑ είναι μια ολοκαίνουργια αντιπαράθεση με το διαρκώς εμπόλεμο Ιράν. Εάν η Ουάσιγκτον έχει διατηρήσει δημοσίως μελετημένο στωικισμό, σχετικά με την παρουσία ιρανικών κανονιοφόρων στην πίσω αυλή της και δεν έχει απαντήσει με καμία σπασμωδική αντίδραση, αυτό μπορεί να οφείλεται στο τεράστιο μέγεθος της τρέχουσας παγκόσμιας αναρχίας στην οποία βρίσκεται βυθισμένη. αδυναμία αλλά εκτίμηση της ρεαλπολιτικής των ΗΠΑ.
[Photo by Hamid Vakili / Fars Media Corporation, via Wikimedia Commons]
*Η Amalendu MISRA είναι Καθηγήτρια Διεθνούς Πολιτικής, Πανεπιστήμιο Lancaster, Ηνωμένο Βασίλειο. Συγγραφέας του „Προς μια Φιλοσοφία της Ναρκοβίας στο Μεξικό», Νέα Υόρκη: Palgrave Macmillan. Ακολουθήστε τον καθηγητή Misra στο Twitter: @MisraAmalendu. Οι απόψεις και οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι αυτές του συγγραφέα.
